Bu terimin Türkçe karşılığı bana göre türev araçlar/ürünler olması büyük ihtimal. Çünkü bu konuda gerçekten bir terminoloji sıkıntısı var sanırım :) internette araştırırken bu konuyla ilgili bir tezle bile karşılaştım .. Normalde "derivative products" olarak duymuştum ama "derivatives securities" diye ilk defa duyuyorum bende .. derivative products ; türev ürünlerin karşılığıdır.. secutiries in menkul değer anlamı göz önünde bulundurulursa hemen hemen aynı terim olduğu kanısına varıyorum.. Hem "derivative" kelimesi vadeli işlemleri de tanımladığından, vadeli menkul kıymetler olarak tanımlayacağım :)
Ayrıca, TCMB Kanunun 4651 sayılı Kanunla degiştirilmeden önceki 53/b maddesi “vadeli işlem” terimini forward ve swap sözleşmelerini ifade eder şekilde kullanıyordu. 4651 sayılı Yasa ile 53. madde yeniden düzenlenmiş; maddede geçen “vadeli işlem” terimi terk edilerek ve “türev ürün” terimi kullanılmıştır . (bakınız : kaynak )
***
O zaman ben bu karmaşık terimin üzerine türev araçların ne olduğundan da biraz bahsedicem..
Öncelikle belirtmek isterim ki bu konu , yani türev araçlar konusu spk sınavının da bir konusunu oluşturmaktadır.
Bu vadeli piyasa araçları şunlardır ;
* vadeli işlem sözleşmesi (futures )
* forward sözleşmesi
* opsiyon sözleşmesi
* swap sözleşmesi
Futures sözleşmesi ; Belli miktar ve nitelikteki bir malın veya bir mali aracın gelecekteki önceden belirlenmiş bir fiyat üzerinden teslimini hükme bağlayan ve aynı zamanda alıcı ve satıcıya hak ve yükümlülük getiren bir sözleşmedir. Organize piyasalarda işlem görür. Sözleşmenin asli unsurları standardize edilmiştir.. Sözleşmenin fiyatı , anlaşmanın yapıldığı tarihde bellidir. Alıcı ve satıcı takas merkezine teminat yatırır. Ve takas merkezine karşı sorumlu olurlar.
Forward sözleşmesi ; Sözleşmenin taraflarından birine sözleşmeye konu olan belirli miktardaki varlığı sözleşmede belirlenen gelecekteki belirli bir tarihte ve belirli bir fiyattan satın alma ve diğer tarafa da satma mecburiyeti yükleyen bir anlaşma olarak tanımlanmaktadır. Konu olan varlık; mal , para, döviz , ve faiz oranı olabilir. organize olan bir piyasası yoktur.
Opsiyon sözleşmesi ; Satın alan tarafa , herhangi bir ürünün fiyatını bugünden sabitlenmek koşuluyla, ileri bir tarihte satın alma veya satma hakkını veren bir anlaşmadır.
Swap ; İki taraf arasında yapılan bir anlaşmaya göre gelecekte belirli bir tarihte ele alınan varlığın nakit akımlarının değiştirilmesine yönelik özel bir sözleşmedir. Değişime konu olan varlıklarla ilgili; faiz , anapara veya hem anapara hem de faiz ödemeleri olabilir.
***
Bir yanlışım varsa affola
5 yorum:
Hımm, Derivatives konusunda belki de ilk Türkçe kaynak. Türkçe'si yazınızda belirttiğiniz gibi Türev araçlar.
Derivative hakkında İngilizce ama wikipedia'da güzel bir makale var. Yalnız makalenin içeriği bizim şirketteki Türev piyasaları eğitimine çok benziyordu. Sanırım wikipedia'ya bu makaleyi koyan arkadaş bu materyalleri fazlaca kullanmış.
Aslında piti, senin yazdıkların ve ingilizce versiyonundan yararlanarak Türkçe wikipedia'da da bu makale başlatılabilir.
Bu arada ben de şu bilgileri ekleyeyim:
Türev sözleşmeler şu tiptedir:
-Faiz oranına dayalı türev sözleşmeleri
-Kredi türev sözleşmeleri
-Yabancı kurlar türev sözleşmeleri
-Hisse senedi türev sözleşmeleri
-Emtia türev sözleşmeleri.
En çok faiz oranına dayalı türev sözleşmeleri kullanılıyor ama son zamanlarda Kredi türev sözleşmeleri çok yaygınlaştı. Hatta şu anda konuşulan finansal krizinde bu araçların etkisi büyük.
Neyse zaman bulduğumda yukarıda bahsettiğim wikipedia makalesini oluştururum. Hatta bu yorumu okuyanlar da orada katkıda bulunurlarsa çok iyi olur.
Merhaba Sinan Bey;
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki , yazıyı hazırlarken ben de tam emin değildim tam Türkçe karşılığından ama siz söyleyince içim rahatladı :)
Türkçe wikipedia'da oluşturacağınız makaleyi de sabırsızlıkla bekliyoruz..
İlginiz için çok teşekkür ederim.
Piti, bilseniz ne büyük sevaba girdin.Çok sağolasınız.
Sinan Bey, o makaleyi ben de etkin buldum ama her nedense bazen illa ki Türkçe okumam gerekiyor yoksa anlayamıyorum.Kaynak ve terimlerin karşılığı konusunda sıkıntı yaşıyorum.Sanırım sizlerin yardımıyla işim biraz daha kolaylaşacak.:)
Teşekkürler
Rica ederim Kaf,
İşine yaracayak bir bilgi sağladıysam ne mutlu bana :)
Derivatives Securities: Hisse senedi üzerine yazılı türev ürünlerdir.
Ör: Single Stock Option: Tek bir hisse üzerine yazılan OTC (Over-The-Counter = Tezgahüstü) piyasada işlem gören yani bir borsaya kote olmayan opsiyon işlemidir.
Ayrıca Futures piyasasında işlem gören hisse senedi türevleri de bu gruba dahil edilebilir. Ör: VOB İMKB-100 endeks
Yorum Gönder