Hisse Senedi Piyasası'nda Insider Trading ve Manipülasyon

Bayram tatili demeden spk sınavı ders notlarına devam ediyoruz :)




Sermaye piyasası suçları ikiye ayrılır..
* insider trading ( içerden öğrenenlerin ticareti )
* manipülasyon

İçerden Öğrenenlerin Ticareti ( insider trading )

Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri ,kendisine ve üçüncü şahıslara menfaat sağlamak amacıyla kullanarak, işlem yapanlar arasındaki fırsat eşitliğini bozacak şekilde yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmek , içerden öğrenenlerin ticaretidir.


Bunu kimler yapar ?

* ihraççılar ile sermaye piyasası kurumlarının veya bağlı işletmelerinin , yönetim kurulu başkan ve üyeleri , yöneticileri , denetçileri , diğer personeli, meslekleri gereği diğer bilgi sahibi olabilecekler ve bunlarla doğrudan veya dolaylı ilişkili kişiler...


Spk düzenlemelerine göre içerden öğrenenlerin ticareti fiilinde bulunanlar,
* 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 10.000 ytl den 25.000 ytl ye kadar ağır para cezası ile cezalandırılır..
* Verilecek ağır para cezaları üst sınırla bağlı olmaksızın suçun işlenmesi suretiyle temin edilen menfaatin üç katından az olamaz ve fiilin tekrarı halinde verilen cezalar yarı oranında artırılarak hükmolunur..


örnek vermek gerekirse , bir bağımsız denetçinin, bir şirketin mali tablolarını incelerken yüksek oranda kar sağlayacağını farkettiğinde bunun kamuya açıklanmasından önce bu şirketin hisselerinden alması yada yakınlarına aldırması insider trading suçudur..

Manipülasyon

Yapay olarak sermaye piyasası araçlarının , arz ve talebini etkilemek , aktif bir piyasa varlığı izlenimi uyandırmak , fiyatlarını aynı seviyede tutmak , arttırmak veya azaltmak amacıyla alım satımının yapılması.. sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek yalan yanlış haber yapmak ve açıklamakla yükümlü olunan bilgileri açıklamamak gibi suçlar manipülasyon olarak adlandırılır.

Bunu kimler yapar ?

* gerçek kişiler , tüzel kişilerin yetkilileri ve bunlarla beraber hareket edenler

burada açıklanması gereken önemli birşey daha var .. genelde çok karıştırılır.. spekülasyon ile manipülasyon aynı şey değildir :) spekülatörler, kendi işlem ve hareketlerinden bağımsız faktör ve beklentilerinden hareketle sermaye kazancı elde etmek için işlem yaparlar ve bu suç kapsamına girmez.. fakat manipülasyonda fiyatı etkileyecek harekette bulunup bundan yarar sağlamak amaçlı olduğundan suç kapsamına giriyor..

Spk düzenlemelerine göre manipülasyon fiilinde bulunanlar , yine içeriden öğrenenlerin ticaretinde bulunanlarla aynı suç kapsamında cezalandırılırlar..

örnek olarak da ; gazete veya bir dergide köşe yazarı olan ve belli bir miktarda bir hisseden stoğu bulunan birini varsayalım.. bu kişi yazı köşesinde bu hisse hakkında asılsız haberlerle insanları bu hisseyi almaya teşvik edip, hisselerin fiyatının artmasına sebep olarak daha sonrada elindeki stoğu satarsa , bu bir manipülasyon suçunu doğurur..

Bu suçları işleyenlerin borsada işlem yapmaları geçici veya sürekli olarak yasaklanıyor. yatırımcının sahip olduğu hisseler de spk kaydından çıkartılıp kendilerine fiziki olarak teslim edilir. Suça konu olan hisse senetleri dışındaki hisse senetlerini de 1 ay içinde borsada satmasına izin verilebilir..

***

Bu arada herkesin kurban bayramı kutlu olsunn :) Nice bayramlaraa...